Tu viện Đại chiêu - Chùa JoKhang

Đại Chiêu Tự được vua Tùng Tán Cán Bố (Songtsen Gampo) xây vào thế kỷ thứ 7 (năm 647) khi vương triều này hưng thịnh nhất. Thực ra ban đầu chùa được vua dựng để thờ tượng Phật mà công chúa Nepal Ba Lợi Khố Cơ mang vào Tây Tạng, nhưng sau tượng này được chuyển sang Tiểu Chiêu Tự còn Đại Chiêu Tự lúc đó bắt đầu thờ tượng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni Thập Nhị Tuế Đẳng (Twelve-years old Shakyamuni, hay Jowo Rinpoche) do công chúa Đường quốc Văn Thành mang vào Tây Tạng từ thế kỷ thứ 7.

Đại Chiêu Tự tiếng Tây Tạng có nghĩa là Giác Khương, chính là nơi thờ Phật Thích ca. Chùa Đại Chiêu là một nơi hành hương của Phật tử từ nhiều thế kỷ qua. Trong quá khứ Lhasa từng bị Mông Cổ chinh phạt nhưng chùa vẫn sừng sững trang nghiêm. Qua nhiều lần tu sửa và xây thêm, hiện nay chùa có diện tích khoảng 25 ngàn m2. Trong chùa ngoài điện Phật Thích Ca còn có điện của ngài Tông Khách Ba, điện Tạng Vương, điện thần Hộ Pháp của phái Cách Lỗ.

>>> Tham khảo một số: Tour Du Lịch Trung Quốc Giá Rẻ

Bước vào sân chùa Đại Chiêu, du khách sẽ bị cuốn hút bởi sự trang nghiêm toát lên từ kiến trúc rực rỡ pha trộn tinh hoa Ấn Độ, Nepal, Tây Tạng, và cả nhà Đường của Trung Hoa. Màu sắc mỗi cây cột dọc hay xà ngang càng nổi bật hơn khi có ánh nắng chiếu vào. Trên đầu mỗi cột đều có hình Đức Phật Thích Ca với các tư thế toạ thiền và tay ấn khác nhau, còn trên các xà con giữa các thân cột là những câu kinh Tạng.

Chùa Đại Chiêu xây theo hướng Tây, cao 4 tầng và rộng tổng cộng 25km2; bên trong chùa ngoài tượng Đức Phật Thích Ca dát vàng được bảo vệ cẩn mật, còn có các bức tượng và gian điện thờ sư tổ Hoàng Mạo Giáo – đại sư Tông Khách Ba (Tsongkhapa) cùng các đại đệ tử, tượng các Tạng Vương Thổ Phồn, tượng các Hộ Pháp của phái Cách Lỗ (Gelugpa Sect) có kích cỡ bằng người thật.

Mỗi bức tường của Jokhang đều là những bức tranh mural khổng lồ với hoạ hình Phật Thích Ca đẹp cổ kính, màu sắc trải qua hơn 10 thế kỷ nhưng nhìn vẫn lạ lẫm và cuốn hút

Trước cửa của chính điện Jokhang là tấm màn che lớn có hình ảnh quen thuộc của Phật giáo: Bánh Xe Pháp Luân – tượng trưng cho Phật giáo muôn đời (Buddhism Forever), 2 con hươu trong truyền thuyết Phật Thích Ca thuyết giảng nơi vườn Lộc Uyển (Sarnath), và ngoài cùng là tháp Bồ Đề Đạo Tràng (Bodh Gaya) nơi Đức Phật giác ngộ và giải thoát. Những hình ảnh này còn được tạc thành tượng vàng đặt ngay trên nóc chính điện của chùa. Dưới mặt đất là chữ Vạn (Svastika) bằng đá lớn xoay theo chiều kim đồng hồ mà người Tạng tin rằng sè mang đến phúc lộc an khang

Tây Tạng có một nền văn hóa độc đáo, trong đó Phật giáo đặc trưng của Tây Tạng vừa đầy tính lý luận khúc chiết vừa đầy tính Mật tông ảo diệu. Tây Tạng có đến 16.000 tu viện lớn nhỏ. Jokhang là tu viện thiêng liêng và nổi tiếng nhất. Ở đây có bức tượng Jowo Rinpoche - tượng phật Thích Ca Mâu Ni thời trai trẻ. Đó là bức tượng tuyệt vời nhất mà khả năng con người có thể làm nên. Các lạt ma đều tổ chức lễ đăng quang ở ngôi đền này.

Điều đặc biệt khác ở Đại Chiêu Tự là những đoàn người hành hương về thánh địa đền Jokhang. Một ngày họ phải đi 13 vòng quanh chùa với nghi thức “tam bộ nhất bái” (đi ba bước, bái một lạy) - Một nghi thức tôn giáo dành cho những người hành hương được xem là khổ hạnh nhất thế giới. Những người dân Tạng đi vòng quanh Đại Chiêu Tự theo chiều kim đồng hồ, coi đó là vòng Kora khổng lồ bao ngoài tự.

Ngay bên ngoài Jokhang Temple, ở hai phía tả hữu là dòng người hành hương mộ đạo làm lễ ngũ thể nhập địa tiêu biểu nhất trong các nghi lễ bái Phật của Tây Tạng: trước tiên là 2 tay chụm lại làm thành hình như búp sen chưa nở, sau đó chạm lên đầu, chạm xuống phía dưới cằm, rồi chạm xuống ngực, thân hình theo đó mà cúi thấp xuống, 2 tay đưa về phía trước rồi đầu gối quỳ xuống cho đến khi chạm toàn thân xuống đất, khi đã nằm song song với mặt đất thì 2 tay lúc này ở phía trên đầu, ngón tay có thể lần 1 hạt trong tràng hạt hoặc bấm vào 1 máy nhỏ đeo ở cổ tay; như vậy là làm xong 1 lần lễ. Người Tạng đến Đại Chiêu Tự bày tỏ lòng thành bằng hình thức bái lạy như thế, ít nhất là lần hết 108 hạt trong tràng hạt hoặc làm đến 10,000 lần!

TƯƠNG TRUYỀN RẰNG

Xưa kia nhà vua Songtsen Gampo (Tùng Tán Cương Bố) cầu hôn công chúa người Nepal tên là Bhrkuti Devi. Công chúa Bhrkuti khi theo chồng đã mang theo của hồi môn là bức tượng Phật Bất Động Như Lai quý hiếm. Nhà vua Tùng Tán Cương Bố bắt đầu ban lệnh xây dựng ngôi chùa Jokhang để thờ pho tượng mà người vợ Nepal mang theo.

Chẳng bao lâu, nhà vua lại kết hôn với công chúa nhà Đường, nàng Văn Thành xinh đẹp, tài giỏi. Theo chồng về phương xa, nàng mang theo tượng Phật Jowo sang Tây Tạng. Bức tượng quý Jowo Rinpoche (Thích Ca Mâu Ni – Đức hạnh cao quý) có nguồn gốc từ Ấn Độ, tái tạo hình ảnh của đức Phật khi ngài còn sống. Ngôi chùa Ramoche được khởi công xây dựng sát bên chùa Jokhang trong cùng một thời điểm để thờ bức tượng Phật Jowo đó.

Như vậy là nhà vua lấy một lúc hai nàng công chúa của hai nước. Hai nàng công chúa lại mang theo của hồi môn là hai pho tượng Phật quý giá. Điều này phần nào khiến Tây Tạng bắt đầu phát triển Phật giáo một cách rực rỡ nhất.

Việc xây dựng Jokhang không được thuận tiện bởi luôn có một lực lượng yêu ma phá hoại. Không ai có thể trấn áp được bọn yêu ma này ngoài Văn Thành công chúa. Nghe kể rằng nàng đã rút chiếc nhẫn ra và ném xuống hồ nước để trị ma hàng quái. Chỉ duy nhất loài dê mới có thể chở đất đá đến lấp hồ để xây dựng chùa Jokhang... Theo tiếng Tây Tạng, dê là “ra”, đất là “sa”. Từ đó nơi này được gọi là Rasa, dần dần đọc là Lhasa. Chính vì vậy, có thể coi Jokhang chính là khởi thủy, là cội gốc của Lhasa. Điển tích này được ghi lại trên bức tranh tường tại Jokhang.

Sau khi vua Tùng Tán Cương Bố băng hà, pho tượng Jowo bằng vàng của công chúa Văn Thành được chuyển từ chùa Ramoche tới Jokhang và được bảo vệ, cất giữ cẩn mật.

Từ đó, Jokhang hay còn gọi là Jowokhang, có nghĩa là phòng thờ Jowo Rinpoche. Hiện tại, còn 3 pho tượng nhà vua Tùng Cán Cương Bố ngồi ở giữa, hai bên là hai công chúa Nepal và Trung Hoa. Nhà vua được coi là hiện thân của Quán Thế Âm, trên đầu đội mũ có hình Phật A Di Đà. Đệ nhất hoàng hậu Nepal Bhrkuti và đệ nhị hoàng hậu Văn Thành (được coi là hiện thân của Tara trắng và lục sinh ra từ nước mắt của Đức Quán Thế Âm).

Mỗi bức tường của Jokhang đều là những bức tranh mural khổng lồ với hoạ hình Phật Thích Ca đẹp cổ kính, màu sắc trải qua hơn 10 thế kỷ nhưng nhìn vẫn lạ lẫm và cuốn hút
Những hình ảnh này còn được tạc thành tượng vàng đặt ngay trên nóc chính điện của chùa.

Ánh sáng bên trong chùa lấy ánh sáng tự nhiên là chính, kết hợp với những ngọn đèn nến làm từ mỡ bò Yak khiến màu sắc bên trong chùa lung linh huyền ảo hơn. Khác với chùa của Trung Quốc hay Việt Nam, các chùa ở Tây Tạng không nghi ngút khói hương, thay vào đó là mùi nồng nồng của mỡ bò bởi theo người Tạng, mỡ bò Yak khi đốt không tạo ra khói nhờ đó không gây hư hại đến các bức tượng hay tranh thangka treo trong chùa, ngược lại, mỡ bò Yak như phủ một lớp bóng đặc trưng lên các pho tượng. Những người hành hương mộ đạo khi vào lễ bái các tu viện và chùa chiền đều không quên mang theo một chiếc phích nhỏ chứa mỡ bò Yak mà họ sẽ thành kính rót vào các lư đèn như một sự dâng hiến nhỏ vinh danh Phật pháp